Việc sửa đổi, bổ sung hệ thống tòa án tại Việt Nam đã đánh dấu bước chuyển quan trọng từ ngày 01/07/2025, với việc tổ chức lại các cấp tòa án nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xét xử và bảo đảm quyền tư pháp của người dân. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các cấp tòa án, thẩm quyền xét xử sơ thẩm và phúc thẩm theo quy định mới, giúp bạn hiểu rõ hơn về thẩm quyền tòa án theo cấp quản lý hành chính.

Thẩm quyền tòa án theo cấp quản lý hành chính từ 01/07/2025

1. Khung pháp lý và tổ chức hệ thống tòa án mới

1.1 Cơ sở pháp luật

Quốc hội đã thông qua Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi (Luật số 81/2025/QH15) vào ngày 24/06/2025, hiệu lực từ 01/07/2025.

Cùng với đó, có Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng Dân sự và các luật khác (Luật số 85/2025/QH15) ngày 25/06/2025, cũng có hiệu lực từ 01/07/2025.

Theo đó, hệ thống tòa án được tổ chức thành ba cấp:

+ Tòa án Nhân dân tối cao

+ Tòa án Nhân dân cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương)

+ Tòa án Nhân dân khu vực (thay thế Tòa án cấp huyện)

1.2 Những thay đổi nổi bật

– Từ ngày 01/07/2025, Tòa án cấp huyện không còn tổ chức trong hệ thống xét xử.

– Tăng thẩm quyền xét xử sơ thẩm và phúc thẩm ở cấp TAND khu vực và cấp tỉnh để phù hợp với tổ chức mới.

– Cơ cấu tổ chức bộ máy tòa án được điều chỉnh, nhằm thống nhất việc xét xử, tăng hiệu quả và tránh chồng chéo.

2. Thẩm quyền xét xử sơ thẩm

2.1 Thẩm quyền của Tòa án Nhân dân khu vực

– Vụ án dân sự, hôn nhân‑gia đình, kinh doanh‑thương mại, lao động, hành chính… trước đây thuộc thẩm quyền của TAND cấp huyện hoặc cấp tỉnh có yếu tố đặc biệt, từ 01/07/2025 được chuyển sang TAND khu vực thụ lý sơ thẩm.

– Ví dụ, tranh chấp có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài, hoặc cần ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài: theo quy định mới, cũng thuộc thẩm quyền của TAND khu vực xét xử sơ thẩm kể từ ngày hiệu lực. (Phân tích dựa trên Nghị quyết 01/2025/NQ‑HĐTP)

2.2 Thẩm quyền của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh

– Các vụ sơ thẩm do TAND cấp tỉnh đã thụ lý trước ngày 01/07/2025 nhưng chưa giải quyết xong vẫn được tiếp tục giải quyết tại cấp tỉnh.

– Khi quyết định sơ thẩm cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm, cũng thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh.

– Điều này giúp đảm bảo tính ổn định, tránh thay đổi đột ngột về thẩm quyền đối với vụ án đang giải quyết.

3. Thẩm quyền xét xử phúc thẩm

3.1 Tòa Phúc thẩm thuộc Tòa án Nhân dân tối cao

– Xét phúc thẩm đối với:

+ Vụ án dân sự, các vụ việc khác mà trước đây đã được TAND cấp cao thụ lý trước ngày 01/07/2025 mà chưa giải quyết.

+ Vụ án đã được TAND cấp tỉnh giải quyết sơ thẩm mà bản án chưa có hiệu lực, bị kháng cáo/kháng nghị.

3.2 Tòa án Nhân dân cấp tỉnh xét xử phúc thẩm

– Xét phúc thẩm vụ án đối với bản án sơ thẩm của TAND khu vực (thay cho cấp huyện trước đây) chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.

– Bản án phúc thẩm của cấp tỉnh nếu bị hủy để xét lại theo thủ tục phúc thẩm tiếp tục ở cấp tỉnh.

Xem thêm: THẨM QUYỀN GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI

👉 Hãy liên hệ Luật Hà Châu để được tư vấn, hỗ trợ!

📞 Hotline hỗ trợ pháp lý: 096 432 1234

CÔNG TY LUẬT HÀ CHÂU

📍 Trụ sở: Số 02H, đường Vũ Quang, phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh
📍 Chi nhánh Quảng Trị: Số 169 Lý Nam Đế, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
📍 Chi nhánh Nghệ An: Số 88 Phạm Đình Toái, phường Vinh Phú, tỉnh Nghệ An
📞 Hotline: 096 432 1234 / 083 569 1234
📩 Email: luathachau@gmail.com
🌐 Website: luathachau.vn | luatsuquangbinh.vn | luatsuquangtri.net